हॅपी बर्थडे व्हायग्रा

हॅप्पी बर्थडे व्हायग्रा!

डॉ. शंतनू अभ्यंकर, वाई.

२७ मार्च १९९८ रोजी व्हायग्राला अमेरिकन एफडीएची मान्यता मिळाली. २७ मार्च २०२२ रोजी व्हायग्राला चोवीसावे संपून पंचविसावे लागेल आणि व्हायग्राबरोबर लहानाचा मोठा झालेला पुरुषवर्ग पन्नाशी गाठेल... त्या निमित्त..

व्हायग्रा! बस् नाम ही काफी है. ही इवलीशी गोळी निळी, तिच्या लीळा वर्णू किती! ही तर स्टारपदाला पोहोचलेली जगप्रसिद्ध गुटिका. या गुटिकेचा महिमा माहीत नाही असा विरळाच. ही मदनशलाका कशासाठी असते, हिचे सेवन करताच काय होतं, हे तर जगजाहीर आहे. या व्हायग्रावर विनोद आहेत, चित्र आहेत, व्यंगचित्र आहेत, कवने आहेत, कटाव आहेत, फटके आहेत..! ताजमहालच्या चित्राखाली ‘Via Agra’ किंवा ‘Man’s greatest erection for woman’ असं छापलेला टीशर्ट घेतल्याशिवाय आग्रयातून बाहेर सोडत नाहीत म्हणे. एकूणच व्हायग्राच्या आगमनापासून जणू लोकोत्सव सुरू आहे.

पुरुषाच्या कामक्रीडेत कामोत्तेजन, लिंगोत्थापन आणि वीर्यपतन अशा तीन पायऱ्या. पण कामोत्तेजना प्राप्त झाली म्हणून लिंग उत्थापीत होईलच असं नाही आणि लिंगोत्थान झाले म्हणजे ते स्खलन समय येता कामास येईलच असेही नाही. कामोत्तेजीत झालेल्या पुरुषाच्या, निद्रिस्त लिंगाला या गोळीने जागृती येते. बसल्या बसल्या घेतली गोळी आणि आली ताठरता असं होत नाही. कामोत्तेजना आवश्यक आहे.

अशी कशी काय बुवा ताठरता येते? आणि कामोत्तेजना झाल्यावरच येते हे कसे काय?

लिंगाला ताठरता येणे ही तर साधी द्रव-अभियांत्रिकीची किमया. अगदी सोपे उदाहरण म्हणजे काकडी-फुग्यात पाणी भरलं तर तो फुगतो आणि पाणी काढलं की तो लुळा पडतो. शीश्नामध्ये कॉरपस कॅव्हर्नोसम नावाचे रक्त वाहिन्यांच्या दाट जाळयांनी बनलेले, टोल नाक्यावर मिळणाऱ्या बॉबीच्या आकाराचे, दोन फुगे असतात. लिंगाला ताठरता येते ती तिथे रक्त साठल्यामुळे आणि ताठरता जाते ती तिथून रक्त हटल्यामुळे. शरीरातील इतर अवयवयांप्रमाणेच धमन्यांतून (Artery) येथे रक्त येतं आणि अर्थातच नीलांमधून (Veins) ते निघून जातं.

लिंग ताठर नसतं त्यावेळेला तेथील धमन्या आकुंचन पावलेल्या असतात. त्यामुळे हे फुगे आणि पर्यायाने लिंग शिथिल पडलेलं असतं. कामोद्दीपन होतं त्यावेळेला धमन्या मोठ्या होतात. बॉबी आकाराच्या, नलिकांच्या जाळ्यात, रक्त भरून साठून राहतं. लिंगाला ताठरता येते. रक्तवाहिन्या पुरेशा प्रसरण पावल्या नाहीत तर लिंगाला पुरेशी ताठरता येणार नाही.

लिंग-दौर्बल्यासाठी मधुमेह, रक्तदाब, कॉलेस्टेरॉल, स्थौल्य, मद्य, असे नेहमीचे शत्रू तर कारणीभूत असतातच, पण याखेरीच पार्कीनसनस्, पेरोंनीज डिसीज, मणक्याला इजा, काही औषधे, अशी इतर अनेक कारणे संभवतात. पण हे ज्ञान तसे अलिकडचे. पूर्वी लिंगाला ताठरता न येणे हा मुख्यत्वे मानसिक आजार आहे असं समजलं जायचं. त्यामुळे उपचार म्हणून मानसोपचार सुचवले जात. पण मानसोपचार तर निव्वळ उपचार ठरत होते! ते बऱ्यापैकी निरुपयोगीच होते.

मनोदौर्बल्यामुळे लिंगदौर्बल्य येते या गैरसमजावर पहिला कोंडीफोडू घाला घातला तो डॉ. गाईल्स ब्रिण्डले यांनी. अमेरिकन यूरोलॉजी असोसिएशनच्या, 1983 सालच्या सभेपूर्वी, डॉ. ब्रिण्डले यांनी फेंटोलमाईनचे इंजेक्शन स्वतःच्या शिश्नात टोचून घेतले आणि हे महाशय स्टेजवर चक्क दिगंबरावस्थेत उभे राहिले. त्या औषधाच्या प्रभावाने तरारून उठलेले त्यांचे लिंग पाहून सर्व उपस्थितांनी आश्चर्याने तोंडात बोटे घातली. मनस्थिती कितीही पडेल असो लिंगस्थिती चढेल असणे शक्य आहे, हे त्यांनी प्रत्यक्षदर्शी पुराव्यानिशी सिद्ध केले. त्यांचे हे संशोधन त्यांनी मानसोपचारशास्त्राला वाहिलेल्या नियतकालिकातच प्रसिद्ध केले. असो, पण त्यांच्या या नाट्यमय थिल्लरपणावर जाऊ नका. डॉ. गाईल्स ब्रिण्डले हे अतिशय बुद्धिमान संशोधक आणि संगीतज्ञ आहेत. अंधाना दिसावे म्हणून आणि मूत्र-नियंत्रणावर त्यांनी मूलभूत संशोधन केले आहे.

प्रश्न असा आहे की हे घडले कसे? आपल्या शरीरात तीन प्रकारचे स्नायू असतात. हृदयामध्ये खास हृदयाच्या तालावर नाचणारे स्नायू असतात. हाता-पायामध्ये आपली आज्ञा पाळणारे स्नायू असतात. आतड्यांमध्ये, रक्तवाहिन्यांमध्ये, मेंदूची आज्ञा पाळणारे स्नायू असतात. रक्तवाहिन्यांतील स्नायू शिथिल झाले की रक्तवाहिन्यांचा व्यास वाढतो. त्या त्या अवयवातील रक्त पुरवठा वाढतो. फेंटोलमाईनमुळे डॉ. गाईल्स ब्रिण्डलेंच्या लिंगातील रक्तवाहिन्या प्रसरण पावल्या, आणि लिंगाला ताठरता आली. धमन्या प्रसरण होण्याबरोबर तिथून रक्त वाहून नेणाऱ्या नीला बारीक होणेही आवश्यक आहे, हा तोपर्यंतचा समज त्यांनी गैर ठरवला.

मग हे उपचार सर्रास होऊ लागले. ताठरता येत नाही? घ्या इंजेक्शन आणि व्हा सुरू. उत्तिष्ठत, जाग्रत, प्राप्य वरान्निबोधत! पण हा गुप्तांग-दंश काही फारसा सुखावह नव्हता. एकतर फेंटोलमाईनचा दंश होताच तात्काळ ताठरता यायची. कामोत्तेजना असो वा नसो लिंग आपले सावधान! त्यामुळे इंजेक्शनचा सोपस्कार अगदी ऐनवेळी, ‘टॅम्प्लीज’ म्हणत पार पाडवा लागायचा. शिवाय वीर्यपतन झाले तरी फेंटोलमाईनचा परिणाम संपेपर्यंत शीश्न मुळी हुश्शच म्हणायचे नाही. ही आगंतुक ताठरता कधी त्रासदायक ठरायची.

हे सगळं टाळणारे औषध बनवायचे तर शरीरात रक्तवाहिन्यांवर हुकूमत गाजवणारा नैसर्गिक हुकूमशहा कोण ह्याच शोध घेणे आवश्यक होते. डॉ. गाईल्स ब्रिण्डलेंनी त्यांचे नग्न सत्य जगासमोर ठेवताच, हा कळीचा रेणु शोधण्याची जणू स्पर्धाच सुरू झाली. साधारण एकाच वेळी तीन शास्त्रज्ञ-गटांनी हे रती-रहस्य शोधून काढले. हा होता, नायट्रिक ऑक्साईड. ‘सायन्स’ या साप्ताहिकाने तर 1992चे संवत्सर रसायन (Molecule of the year) म्हणून याचा गौरव केला.

व्हायग्राने इंजेक्शनची सगळी अडचण सहज दूर केली. सगळी क्रिया फारच सुलभ केली. गोळीमुळे येणारी ताठरता निव्वळ कामोद्दीपन झाल्यानंतरच येते आणि कामोद्दीपन सरताच ओसरते. पण हे कसं काय? गोळीचा परिणाम फक्त लिंगाच्या रक्तवाहीन्यांवरच होतो. इतरत्र नाही. हे तरी कसं काय?

ही गोळी नेमकी पोपटाच्या डोळ्याचाच कसा वेध घेते?

मुळात आपल्या शरीरात हृदय नावाचा एकच पंप असतो आणि तो ठराविक दाबाने रक्त पंपत असतो. पण शरीराच्या वेगवेगळ्या अवयवांची रक्ताची गरज ही सतत बदलत असते. तुम्ही मॅरेथॉन पळायला लागलात तर पायाकडे अधिक रक्त जायला हवं. तुम्ही भरपेट जेवल्यानंतर पचनसंस्थेकडे रक्त जायला हवं. हे सगळं होण्यासाठी काही गुंतागुंतीची रचना कार्यरत असते. मेंदूतून निघणाऱ्या नसांतून (Nerves) त्या त्या अवयवाच्या रक्तवाहिनीला संदेश जातात. हा संदेश पोहोचला की या नसा नायट्रीक ऑक्साईड निर्माण करून रक्तवाहिन्यांच्या आसपास सोडतात. नायट्रीक ऑक्साईड कृपेकरून, सीजीएमपी हा रासायनिक संदेश सुटतो आणि ‘रिलॅक्स!’ असं सांगणारा हा संदेश पोहोचताच रक्तवाहिन्या रिलॅक्स होतात. हे संदेसवा पोहोचवण्याचे काम होताच हे सीजीएमपी, पिडीई या विकर (Enzyme) रसायनाद्वारे नष्ट केले जाते. जोवर मेंदूकडून संदेश येत आहेत तोवर सीजीएमपी तयार होत राहते. रक्तप्रवाह वाढत राहतो. एकदा मेंदूकडून येणारे संदेश बंद झाले की सीजीएमपीची निर्मिती थांबते आणि उरलेला सीजीएमपी पिडीईतर्फे नष्ट होताच रक्तप्रवाह कमी होतो. कामूक भावना दाटून आल्या की नेमके हेच सगळे होते. लिंगाच्या नसा नायट्रिक ऑक्साईड स्त्रवतात, सीजीएमपी मार्फत रक्तवाहिन्या प्रसरण पावतात आणि लिंगाची काकडी फुगते.

लिंगदौर्बल्याची अनेक कारणे आहेत. पैकी आपल्याला जमेल का ही भीती, शारीरिक-मानसिक ताण तणाव आणि वाढते वय, ही प्रमुख. वय वाढलं की मेंदूकडून संदेश तर येत राहतात, नायट्रिक ऑक्साइडही तयार होते पण सीजीएमपी पुरेशा प्रमाणात निर्माण होत नाही. व्हायग्राने हा प्रश्न मोठ्या हिकमतीने सोडवला आहे. जर लिंगाकडे जाणारा रक्तप्रवाह वाढायचा असेल तर तीन पर्याय आहेत. नायट्रिक ऑक्साइड वाढेल असं काहीतरी करणे, सीजीएमपी वाढेल असं काहीतरी करणे किंवा सीजीएमपी लवकर नष्ट होणार नाही असे काहीतरी करणे. व्हायग्रामुळे तिसरी गोष्ट घडते. व्हायग्रा सीजीएमपी-संहारक अशा पिडीईचे कार्य रोखून धरते. जेणेकरून सीजीएमपी साठून राहते आणि लिंग ताठून रहाते.

गंमत अशी की पिडीई शरीरात सर्वत्र आहे पण व्हायग्रा नेमक्या लिंगातील पिडीईलाच लगाम घालते. कारण पिडीई जरी सर्वत्र असले तरीही त्याचे अकरा उपप्रकार आहेत. पैकी लिंगामध्ये पाच नंबरचे पीडीई आढळते. व्हायग्रा फक्त या पिडीई-पाचच्या वाट्याला जातं. याचं काम ते बंद पाडते. बस्स, पिडीई-पाच निकामी झालं, की लिंगामधील सीजीएमपी वाढलेले रहाते, लिंगाकडे जाणारा रक्तपुरवठा वाढतो, लिंगाला उत्तेजना येते, मात्र शरीरात इतरत्र काही उलथापालथ होत नाही. सुमारे चार तासानंतर व्हायग्रा लिव्हर आणि किडनीद्वारे शरीराबाहेर सोडले जाते.

पिडीई-पाच निष्क्रिय करण्यात जे रसायन यशस्वी ठरलं त्याचं शास्त्रीय नाव सिल्डेनाफिल सायट्रेट. ‘व्हायग्रा’ हे त्याचे फायझर कंपनीने केलेले बारसे. शास्त्रीय नावे इतकी क्लिष्ट असतात की त्यांचे सुलभीकरण करावेच लागते. मग बरेचदा निरर्थक शब्दांना नवा अर्थ दिला जातो किंवा औषधाचे कार्य हलकेच सुचवून जाईल असे नाव रचले जाते. उदा: मॉर्फीन हे मॉर्फीअस ह्या निद्रादेवीशी संबंधित नाव. व्हायग्रा ह्या शब्दाला व्हायग्रापूर्वी काही अर्थ नव्हता. ‘व्ही’मुळे व्हीगर, व्हायटालिटी, व्हीरीलिटी असे गुणधर्म सुचवले जातात म्हणे. म्हणजे आपले जाहिरातीतील सुपरिचित जोम, जवानी आणि जननक्षमता. व्हायग्रा हे नाव ‘व्याघ्र’वरुन घेतले आहे असाही उल्लेख नेटावर आहे! पण व्हायग्राच का?, याचे अधिकृत उत्तर उपलब्ध नाही.

सिल्डेनाफिल सायट्रेटला परिणाम आहे, म्हणजे काही ना काही सहपरिणाम असणारच. गुण आहे म्हणजे वाण असणारच. अजिबात सहपरिणाम नाहीत असं सांगत खपवल्या जाणाऱ्या औषधांना, मुळात परिणामच नसतो हे वैद्यकीय सत्य लक्षात ठेवा. जसा पिडीई-पाचवर व्हायग्राचा परिणाम होतो तसाच तो, अल्पप्रमाणात, पिडीई-सहावरसुद्धा होतो. हे पिडीई-सहा, डोळ्याच्या पडद्यामध्ये असतं आणि याचा संबंध रंग-जाणीवेशी असतो. यामुळे सारे जग किंचित निळसर दिसायला लागतं. त्यामुळेच उड्डाणापूर्वी सहा तास वैमानिकांना व्हायग्रा घेऊ नये असं बंधन असतं. काही व्यक्तींना मेंदूतील रक्तप्रवाह वाढल्यामुळे डोकेदुखी जाणवते. हृदयविकारासाठी कधी कधी नायट्रोग्लिसरीनची (सॉरबीट्रेट) गोळी चालू असते. या गोळीमुळे सुद्धा नायट्रिक ऑक्साईड वाढलेलं असतं. त्यात व्हायग्रा घेतली तर ब्लडप्रेशर खूपच कमी होऊ शकते. काहींना हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो! पण हार्ट अटॅक वगैरे प्रत्यक्षातल्यापेक्षा सिनेमा आणि सिरीयलमध्ये जास्त येतो. अनेक विनोदी लेखकांनी, या माहितीच्या सुतावरून, आपापल्या पात्रांना ऐनवेळी स्वर्ग गाठायला लावलं आहे. भलत्या वेळी, भलत्या काळी, तन असता भलतीचकडे, अशा अवस्थेतील पात्र गचकलं की श्टोरीला कसा झकास ट्विस्ट मिळतो! डायबिटीस वगैरेच्या निष्काम कर्मयोगी गोळ्यापेक्षा या निळ्यासावळ्या गोळ्या कितीतरी हास्यस्फोटक ठरल्या आहेत.

क्वचित, गंमत म्हणून व्हायग्रा घेणे तापदायक ठरू शकते. गरज नसताना, केवळ गंमत म्हणून, काय होते या जिज्ञासेपोटी, काही तरुण मुलं या गोळीचे सेवन करतात. मात्र पुढे बरेचदा जीव चळतो पण आत्मविश्वास ढळतो आणि गोळी शिवाय भागेनासं होतं. मग नाही गोळी तर आळीमिळी गुपचिळी, अशी अवस्था होते. व्हायग्रामुळे खूप वेळ ताठरता टिकून राहील्याच्या घटना, अगदी क्वचित, पण घडतात. ही ताठरता वेदनादायी देखील असते.

या सगळ्या गोष्टी लक्षात घेता व्हायग्रा हे परस्पर घेण्याचे औषध नाही हे लक्षात यावे.

सिल्डेनाफिल सायट्रेट नामे या सुख गुटिकेचा शोध तसा जरा अपघातानेच लागला. फायझरतर्फे सिल्डेनाफिल हृदयाच्या रक्तवाहिन्या प्रसरण पाववणारे म्हणून तपासलं जात होतं. त्या परीक्षेत सिल्डेनाफिलला भोपळा मिळाला. सगळेच वैतागले. पण निरुपयोगी म्हणून वासलात लावण्यापूर्वी ते घेतलेल्या मंडळींची माहिती पुन्हा तपासून पाहिली असता, त्यातील बऱ्याच नरांनी कडक, तडक, सहज आणि आनंददायी लिंगोत्थानाचा उल्लेख केलेला आढळला. ही नवी शक्यता लक्षात घेऊन नव्याने अभ्यास केला गेला आणि पुढचा सारा इतिहास घडला.

पण अभ्यास करणे सोपे नव्हते. लोकं बढाईखोर असतात. पुरुष तर जास्तच. ‘या’ बाबतीत तर आणखी जास्त. ‘औषध’ घेतलेले नरपुंगव तर काय दावे करतील याला काही सुमारच नाही. तेंव्हा पुरुष-उवाच आणि वस्तुनिष्ठ तपासणी अशी दोन्ही तंत्र वापरायची ठरली. साधारणपणे रोज झोपेत, रात्रीतून, चार आठ वेळा आपोआप लिंगोत्थान घडते. पहाटे, आपण साखरझोपेत, स्वप्नामधील गावात असतो, तेंव्हा हे विशेष घडते. ‘कारभारी उठलाय रामाच्या पारी, जरा धीर धरा!’ ह्या गाण्यातून दादा कोंडके वस्तुस्थितीच विशद करत होते. असो, तर झोपेतील ताठरता मोजणारे रिजी स्कॅन हे यंत्र वस्तुनिष्ठ माहितीसाठी वापरण्यात आले.

पण खुद्द अमेरिकेत आणि खुद्द फायझर कंपनीत सुद्धा या असल्या ‘वेड्या’ संशोधनाला विरोध झाला होता. बाजारात हे औषध षंढ ठरेल असे कंपनीतील साहेबमजकुरांना वाटत होते. चर्चमधील अश्लीलमार्तंडांनी अनैतिक म्हणून ओरड केली. मोर्चे काढायची धमकी दिली. हे असभ्य औषध मागायला पेशंट आणि लिहायला आम्ही संकोचू, असे डॉक्टरांनी बजावले. पण या साऱ्यावर मात करत, मि. रुने नेल्सन आणि डॉ. साल जिओर्जियानी यांनी चमत्कार घडवला. औषध विपणनाच्या इतिहासात ह्याची नोंद झाली आहे.

सुरवातीला त्यांचे म्हणणे कोणी हे फारसं गांभीर्याने घेतच नव्हते. हाच सगळ्यात मोठा अडथळा होता. पण मुलगी ‘स्थळ’ म्हणून ‘खपवताना’ करतात, तशा अनेक उचापती केल्या त्यांनी. आपण जसे ‘नामर्द’, ‘नपुंसक’ वगैरे शब्द अब्रह्मण्यम् समजतो, वापरायला कचरतो, तसेच तिथेही होते. ‘इंम्पोटंन्स’ ह्या अ-ख्रिस्तण्यम् शब्दाला मग त्यांनी ‘इरेक्टाईल डिसफंक्शन’ असा गोंडस शब्द शोधला. डॉक्टरांच्या कन्सलटिंगमध्ये जाऊन गोळीची माहिती देणारे प्रतिनिधीही लाजत होते. त्यांना तर खणखणीत आवाजात’ ‘इरेक्शन, इरेक्शन, इरेक्शन!’ असा जप करायला लावला त्यांनी. ‘योनीच्या मनीच्या गुजगोष्टी’ ह्या स्फोटक नाटकाची सुरवात, प्रेक्षकांना, ‘योsssनी’ असं ओरडायला लावून होते, त्याची आठवण झाली मला. गोळी बाजारात उतरवण्यासाठी तीन पर्यायी घोषणा रचून अभ्यासण्यात आल्या. ‘आली रे आली लिंगोथ्थानवाली!’ ही थेट आणि धीट. ‘लिंग दौर्बल्यावर नवा इलाज!’ अशी जरा वैद्यकीय आणि ‘अळीमिळी गुपचिळी काम-गिरी साधे गोळी’ अशी गोळीपणावर भर देणारी. शेवटी तिसरा पर्याय निवडण्यात आला. जाहिरातीत चक्क बॉब डोल झळकले. हे अमेरिकेतले एक मुरलेले खासदार, दुसऱ्या युद्धातील सैनिक, एकेकाळी अध्यक्षपदाचे उमेदवार, प्रोस्टेट कॅन्सरचे पेशंट. वयाच्या ७४ व्या वर्षी ते व्हायग्राच्या जाहिरातीत दिसले. सुटाबुटातले वयोवृद्ध डोल, जेंव्हा आपल्या धीरगंभीर आवाजात, ‘इरेक्टाईल डिसफंक्शनबद्दल बोलायला हिंमत लागते’, असं म्हणतात तेंव्हा त्यातील प्रामाणिकपणा दर्शकांना स्पर्शून जातो. मादक उत्तान आणि अनावृत्त जोडप्यांपेक्षा बॉब डोल अर्थातच अधिक विश्वासार्ह वाटतात. बस्स, पुढे कंपनीला काही विशेष करावंच लागलं नाही. व्हायग्राचे नाणे खणखणीत होते, लोकांचा संकोच गळून पडत होता, व्हायग्रावरचे जोक्स व्हायरल होत होते.... बाजार-देवता प्रसन्न व्हायला अजून काय हवं?

ही गोळी भारतात आली तेंव्हाही ह्या गोळीला अनेक बंदुकांचा सामना करावा लागला. देशापुढे लोकसंख्येचा प्रश्न आ वासून उभा असताना ही भलती अमेरिकन थेरं कशासाठी? त्या उत्शृंखल पण मरतुकड्या पश्चिमात्यांना हे लागणारच. तो सर्वस्वी त्यांचा प्रश्न आहे. पण जगत्वंद्य परंपरेचा वारसा सांगणाऱ्या आम्हां तपस्वी, ओजस्वी, तेजस्वी, ऊर्जस्वी, मनस्वी, वीर्यवान भारतीयांना याची गरज काय? अशा अनेक प्रश्नांच्या फैरी झडल्या. पण भारतीय गिऱ्हाइकांनी असल्या प्रश्नांना भीक घातली नाही.

व्हायग्राची तुफानी मागणी आणि त्यातील फायद्याचा वायदा पहाता (सुरवातीची किंमत एका गोळीला 12$), व्हायग्राचे सोंग घेतलेल्या अनेक गोळ्या मार्केटमध्ये आल्या. नेहमीप्रमाणे हर्बल, नॅच्युरल, होलीस्टिक अशी बिरुदे लेवून आल्या. ऑनलाइन विक्रीतला तब्बल ७७% माल बनावट असतो असे एक अभ्यास सांगून गेला. ह्या गोळ्यात रंग, चुना, साबण, फेस पावडर, इतर असंबद्ध औषधे असे काहीही सापडले आहे. पुढे फायझरचे पेटंट संपताच अनेक कंपन्या पुढे आल्या, जेनेरीक व्हायग्राही उपलब्ध झाले, किंमत घटली आणि हा उच्छाद जरा आटोक्यात आला. नक्कल ही धवल यशाला मिळालेली काळी दाद आहे, असं म्हणतात. व्हायग्रा ही आजवर सर्वाधिक नक्कललेली गोळी आहे!!

अर्थात इतक्या मोठ्या यशाला नाव ठेवणारेही असतातच. कंपनीने कोणत्याही नव्या औषधाचा शोध लावला नसून, आपले औषध खपावे म्हणून लिंगदौर्बल्य या नव्या आजाराचा शोध लावला आहे, असेही आरोप झाले आहेत. पण अनेक नरोत्तमांनी दिलेले उत्तमोत्तम शेरे पाहता, हा आरोप कुठल्या कुठे राहतो. निव्वळ जाहिरातीवर आणि सुरुवातीच्या हाईपवर हे औषध काही काळ टिकलं असतं, मात्र गेले पाव शतक असलेली याची व्यापक लोकप्रियता पाहता, पुरुषांच्या एका मोठ्या समस्येवर उतारा मिळालेला आहे हे निश्चित. उलट व्हायग्राच्या या काम-गिरीने अनेक काम-आजार लक्षात आले. पूर्वी हे आजार लक्षातच घेतले जात नव्हते. सहनही होत नाही आणि सांगताही येत नाही असे दुखणे हे; आपलेच लिंग आणि आपलेच दौर्बल्य, सांगणार कुणाला? मुळात कुणी तक्रार करत नसलं, तरी शीश्न-शैथिल्य हा व्यापक प्रमाणात आढळणारा, अवसानघातकी आजार आहे हे लक्षात आलं. पौरुषाला आव्हान, स्वाभिमानाला ठेच, मानखंडना, नैराश्य, उसवलेली नाती, असे कितीतरी आयाम आहेत ह्या प्रश्नाला. पण व्हायग्रा आली आणि साऱ्यांना धीट बनवून गेली. अगदी डॉक्टरांना सुद्धा.

व्हायग्राने डॉक्टरांना खडबडून जागे केले. एकूणच लैंगिकता आणि तत्संबंधी आजार हे डॉक्टरांनीसुद्धा संकोचापोटी ऑप्शनला टाकले होते. ह्यासंबंधी माहिती, पुस्तके, संशोधन, सारंच दुर्मिळ होतं. हे जरा फुटकळ, कमअस्सल क्षेत्र समजलं जात होतं. स्त्रीआरोग्य आणि प्रसूतीशास्त्रात एम. डी. करूनही लैंगिकतेबाबत मला फक्त एकच गोष्ट शिकवण्यात आली होती, बलात्काराच्या केसची तपासणी! व्हायग्रात पैसा तर होताच पण पुरुषांच्या (आणि पर्यायाने स्त्रियांच्या सुद्धा) एका अत्यंत महत्वाच्या, सार्वत्रिक, दुर्लक्षित प्रश्नाला या गोळीने उत्तर दिले. ज्यांना समस्या नाही त्यांना काही फरक पडत नाही पण ज्यांना समस्या आहे त्यांना ही गोळी निव्वळ आवश्यकच नव्हे, तर (काम)जीवनावश्यक वाटते.

पण आता संशोधन जोरात सुरू आहे. सिल्डेनाफिलचे नवे नवे उपयोग आता उजेडात येत आहेत. आज अगदी नवजात अर्भकांच्या काही आजारात व्हायग्रा वापरलं जातं आणि आपल्या तान्ह्युल्यासाठी ही चिठ्ठी वाचून, अर्ध्या गूगलने पिवळ्या झालेल्या बापाची वृषणे भाळी पोहोचतात! (गो* क**त जातात).

पण असे अनेक अनपेक्षित धक्के व्हायग्राने दिले आहेत. व्हायग्रामुळे अवैध शिकारी कमी झाल्या! गेंडयाचे शिंग, सीलचे लिंग, वाघाचे फासळे, हत्तीचे सुळे असे अनेक चित्रविचित्र प्राणीज अवयव मदप्रेरक, वाजीकारक, कामाग्नीप्रदीपक म्हणून बाजार-प्रिय आहेत. व्हायग्रामुळे मूळ समस्या बऱ्यापैकी दूर झाली आणि या साऱ्या प्राण्यांची होणारी नाहक शिकार कमी झाली. अफगाण टोळीवाल्यांना लाच म्हणूनही व्हायग्रा कामी आली आहे!! उभ्या उभ्या टवाळी करून टाळी घेणाऱ्या अनेक टकळीबाजांना व्हायग्राने रसद पुरवली आहे!!! पण हे सगळं असलं तरी बायकांवर मात्र व्हायग्रा प्रभाव गाजवू शकलेली नाही. त्यांच्यासाठी फ्लिबेनसेरिन म्हणून खास वामा-व्हायग्रा आहे. पण त्याबद्दल पुन्हा केंव्हातरी.

व्हायग्राचे नेत्रदीपक यश पाहून सिल्डेनाफिलसारखी टाडालाफील, व्हर्डनाफिल अशी औषधे बाजारात आली. यांचे कार्य आणि कार्यकारणभाव जवळपास तोच आहे. टाडालाफील भरल्यापोटी घेतली तरी चालते, पंधरा मिनिटातच आपला प्रताप दाखवते आणि शरीरात दीर्घकाळ टिकून राहते. शुक्रवारी रात्री अल्प मद्यपान, स्वल्प धूम्रपान आणि भरपेट खानपान झाल्यावर जरी गोळी घेतली, तरी अख्खा वीकेंड सुखात जातो. यामुळे या गोळीला ‘विकेंडर पिल’ असं लाडाचे नाव आहे. अशा ताज्या दमाच्या, फटकड्या, चवचाल गोळ्यांमुळे व्हायग्राची जवानी जरा ओसरू लागली आहे.

काही गोष्टी मात्र स्पष्ट करायला हव्या सिल्डेनाफिल ही लिंगाचा आकार वाढवणारी गोळी नाही. तसे करण्याचा एकच खात्रीशीर मार्ग आहे. भिंगातून लिंगाकडे बघणे!! सिल्डेनाफिल ही कामोत्तेजक (Aphrodisiac) गुटिका नाही. सिल्डनाफिलने कामेच्छा वाढत नाही. सिल्डनाफिल फक्त तशी सोय करून देते. कवळीमुळे पचन वाढत नाही आणि चष्म्यामुळे वाचन वाढत नाही; फक्त तशी सोय होते. तसेच हे. कामेच्छा भडकेल, कामभावना वाढेल, कामतृप्तीची गॅरंटी देईल, असं औषध जगाच्या पाठीवर नाही. मात्र अशी औषधे विकणारे बरेच आहेत. भले त्यांच्या लेबलवर संभोग समाधी भोगणारे स्त्रीपुरुष असोत, की हत्ती, घोडे, वाघ, सिंह असा सगळा शिकारखाना असो; असे कोणतेही शास्त्रसिद्ध औषध नाही.

मात्र आज ना उद्या अशी गुटिका उपलब्ध होणार हे निश्चित. वय वाढलं की अनेक कारणांनी पहिल्यासारखी मजा मारता येत नाही. तेंव्हा कामेच्छावर्धक, कामसौख्याची गॅरेंटी देणारी गोळी ही मनुष्याला सुखाची आणि कंपनीला पैशाची परमावधी ठरेल; आणि गुटिकाच का? शैय्यासोबत करणारे मानवी आकाराचे, बाहुले आणि बाहुल्या आजही उपलब्ध आहेत. आता यांना कृत्रिम बुद्धिमत्तेची जोड देण्यात येत आहे. तुमच्या स्वप्नातला राजकुमार/री इच्छित रस, रंग, गंध, स्पर्श अशा साऱ्यांसकट तुमच्या अंथरूणात शिरेल. इंद्रियांचा सुखसोहळा अनुभवण्यासाठी तुम्ही त्याला/तिला केंव्हाही कवेत घेऊ शकाल.

या भूतलावर, लिंग, असं नुसतं जाहीरपणे म्हटलं तरी बावचळणारे समाज आहेत, सार्वजनिक लिंगोपासना आचरणारेही आहेत आणि लिंगाला मर्दानगीचे शुभंकर चिन्ह म्हणून मिरवणारेही आहेत. अशा रीतीने शिसारी, अभिषेक-आरती आणि कर्तबगारी या एकाच, बोटभर, मांसल अवयवात सामावली आहे. काम-काननी रमता रमता; काम-मनन करता करता; लैंगिकतेचे शारीर शमन करायचे, का दमन करायचे, का नियमन करायचे हा तर सनातन प्रश्न आहे. व्हायग्राचा शोध लागल्याने हा प्रश्न अधिकच जटिल झाला असावा.

पण हा झाला सांस्कृतिक माहोल. शरीरशास्त्रदृष्ट्या लिंग म्हणजे मूत्र आणि वीर्य विसर्जनाचा मार्ग आणि कामानंद देण्या-घेण्याचा अवयव. पण अनेकांची चालचलन आणि परिणामी चरित्र आणि चारित्र्य व्हायग्रामुळे बदलले आहे; नाईलाजाने निद्रिस्त झालेली लिंगं, समाधीतून संभोगाकडे वळली आहेत एवढे मात्र खरे.

तेंव्हा हॅप्पी बर्थडे व्हायग्रा!! 

प्रथम प्रसिद्धी 

लोकसत्ता 

लोकरंग पुरवणी 

27 मार्च 2022